İllər illəri əvəz edir. Əvəzlə də geridə qoya bilk, tarixi unutmaq, gələcək nəsllərə qədər ötürməyə çalışmalıdır. Bu günü düşünəndə o qədər itirdik, unutduqlarımız, qaçırtdıqlarımız var ki.

Mən də heç düşünmədim ki, bir vaxtlar bu faktlar, məlumatlar qarşısında aciz qalacam. idarə işlərimdə çəkdiyim hərəkətlə idarə etməkdə, itirdiyim insanlardan bu mənada istifadə etmədiyimə görə açıqlanıram. Çünki indi yazmaq istəmək mövzular haqqında bir insanla məlumat alacam (S Qəhrəman Soltanov 1870- 1975 ) nə qədər desən bir yerdə olmuşuq. Eləcə də başqa insanlarla. Bu araşdırmalarda ən çox Nəzər Heydərovun “Zəngəzur dağlarında” əsərinə, bir də Yaşar Fətiyevin Qubadlı haqqında yazdığı “Dağların dağın gətirmişəm” kitabları ilə bağlı araşdırmalara, faktlara əsaslanmışam.

Düzdür ki, Nəzər Heydərovun əsərində sovet pisxalogiyası, təsiri çox olduğu üçün hadisələr başqa yöndə verilir. bəzi bəylərə qarşı ictimai rəylərin həlli əsərdə öz əksini tapır. Ancaq bir çox tarixi həqiqətlərdir.

Bu günün başında, düşmənin torpaq iddialarına cavab olaraq bir çox faktlar rast gəlinir. dəstək Qubadlı artım, nisbəti ilə bağlı olan bəylərin mülkləri haqqında izahat verilir. Və bu da saxlayar ki, bu gün Ermənistanın özününkü saydığı torpaqların çoxu Qubadlı ərazisi, buranın sakini olan bəylərə aiddir.

Məmər, Hal, Davudlu, Mahmudlu, Zeyvə kəndləri, Qızıldaş, Çayzəmi əraziləri İldırım bəy Sultanva məxsus olub.

İndiki Qafanın Kovdar, Aşağı Xotanan, Yuxarı Xotanan, Qubadlının Gürcülü, Əyin, Mistan, Qiyaslı, Göyərcik, Xallava, Aşağı Cibikli, Yuxarı Cibikli , Malatkeşin, Genlik, Məmmədli, İsgəndərbəyli, Ovqanlı, Ovqanlıvqanlıvqanrəbalar, Ovqanlıvqanlıvqanrəbalar.

Qafandakı mis mədəniyyətlərinin bir hissəsi İsmayıl bəy Sultanova aid idi. (Nəzər Heydərov “Zəngəzur Dağlarında”)

Bəzi ədəbiyyatlarda Sultanların eyni nəsldən olduğu yer. Yaşar Fətiyevin “Dağların da gətirmişəm” kitabında:” “Mən Qubadlının köhnə ağsaqqallarından dəfələrlə 50-60 cı qazanc eşitmişəm ki, hər üç tayfanın kökü bir yerdən qaynaqlanıb. Bəlkə də N. Heydərov sovet rejiminin təziqlərindən sovuşdurmaq üşün belə yazıb. Hər halda bu mənim fikrimdir.” yazmışdır.

Nəzər Heydərov yazmışdır:” Keçmiş Zəngəzur qəzasında üç Sultanovlar nəsli yaşayırdı.Qubadlı Sultanovların nəsli –kökü Hüseynqulu Sultandan başlayır.

Sultanovların ulu babası Nəcəf bəy hələ lap farsların sürətli Bəxtiyarlı kəndində yaşayır. O, Nəsir Sultanın nəslindən idi”

“Ümumiyyətlə , Qubadlı, Laçın və Seytas- Danzaverdəki Sultanovların hamısına yaxın tayfalardır. Bunlar Hüseynqulu Sultanın varisidir. Bunu Hacısamlı Sultan bəy deyib. ” N. Heydərov “Zəngəzur dağları”

Hacı Nərmanoğlunun arxiv materialları əsasında “Zəngəzur” əsərində Sultanovlar haqqında geniş materiallar öz əksini tapır.

Yazıçıların araşdırmalarında erməni silahlı birləşmələrə qarşı bütün istifadə ilə , igidliklə mübarizə aparmaları, dinc əhalinin müdafiəsinə qalxma ehtiyatları verilir.

Məqsədim XVIII əsrdən bəri Zəngəzur bölgəsində yaşayan, dövrünün ən savadlı, elmli insanlarından, onların həyat fəaliyyətindən qısa da olsa məlumat verməkdir. Tarixdə böyük iz qoyan Qubadlı ziyalıları arasında Sultanovların da yaddan çıxmayan izləri qalıb. Belə ki, Qubadlı ucqar dağ rayonu olmasına baxmağa , hələ təhsilin, məktəb yeni qurulduğu bir zamanda Qubadlı ziyalıları öz sözünü deyə bilirdi. Şuşada, Gorusda, Rusiya ayrı-ayrı şəhərlərdə təhsil almaq vətəninə dönürdülər.

XlX əsrin əvvəllərindən yadelli işğalçılara, erməni daşnaklarına qarşı ciddi mübarizədə bu ziyalıların böyük fədakarlıqları olmuşdur. Onların döyüşdə “dövlətə xəyanət” adı ilə həbs edilərək güllələnmişlər.

                             Həsən bəy Temur oğlu Sultanov

Həsən bəy Temur oğlu Sultanov 1885-ci ildə Qubadlı kəndində, Temur bəyin ailəsində dünyaya gəlmişdir. Qori seminariyasında Üzeyir Hacıbəyov, Müslüm Maqomayev, Əli Terekulov kimi şəxsiyyətlərlə birlikdə təhsil almışdır.

Həsən bəy seminariyanı bitirdikdən sonra Qubadlı kənd gələrək dini təmayüllü məktəb müasir maarif ocağı burada yaradır. Daha doğrusu, mahalda ilk ikisinifli (beşillik) rus-tatar (Azərbaycan) mektebi açır. Böyük ürək sahibi olan Həsən bəy məktəbi öz evinə köçürür, yeni məktəb onun təkidindən sonra tikilir. Xərcin bir tikili Yelizavetpol quniyası, bir imtiyazlı Xanlıq kəndindəki baramaçılıq sexi, bir tikinti Həsən bəy özü qoyur. Beşillik təhsilli məktəbdə 6-8 sinif açılır, burada 120-150 nəfər elm öyrənir. Təhsil, əsasən, rus dilində tədris, şəriət fənni əldə edilir azərbaycanca gəlir.

Həsən bəy özü rus dili və hesab öyrədərmiş, o, məktəbə yüksək səviyyəli müəllim kollektivi yığmışdı.

Həsən bəy məktəbə lazım olan dərs vəsaitləri Moskva şəhərində bir “Qusman” firmasından, bir iştirak Xarkov şəhərində yaşayan qohumu Cabbar bəy İldırımzadənin, Çingiz İldırımın materialı ilə Rostovdan, Peterburqan gətirdi.

Məlumatlara görə, Həsən bəy həm də elmi-tədqiqat işləri ilə məşğul imiş.

Həsən bəy yaxşı at saxlamağı, at minməyi də bacararmış. O, ucaboylu, xoşsifət, azdanışan, çox alicənab bir insan olmuşdur.

 Həsən bəy 1922-ci ildə vəba xəstəliyindən vəfat etmiş və Hacılı kəndində dəfn edilmişdir. Bəzi məbədə1916 – cı ildə sətəlcəmdən vəfat edənlərdə. Həsən bəyin haqqında danışdığımız bu faktlar mərhumun şəxsi arxivində geniş formada saxlanılır.

                  İLDIRIM BƏY SULTANOV

Qubadlı bölgəsində ən imkanlı bəy İldırım bəy Sultanov olub

Ata-babadan mülkədar olmuş, Məmər, Hal, Davudlu, Mahmudlu, Zeyvə kəndləri, Qızıldaş, Çayzəmi əraziləri İldırım bəyə məxsus idi. Sultanovların ulu babası Nəcəf bəy hələ farsların inkişafında Bəxtiyarlı kəndində yaşayırdı.

İldırım bəy xeyirxaqlığı ilə, təhsilə önəm verməsilə seçilirdi.

İldırım bəyin üç oğlu var idi və onların oxumasında çox maraqlı idi.

 Dövrünün ən varlı bəyi yanında insanların savadlanmasında çox zəhmətləri olmuşdur. Qubadlıda ilk məktəb açılışının yaradıcılarından olmuşdur.. Belə ki,1882 ci ilin may ayında Qubadlıda məktəb açmaq üçün Qazi Həsənlə birlikdə Yelizavetpol quberniyasının mərkəzi Yelizaetpol qurulmuş getmiş. Məktəbin açılması üçün lazımi sənədləri qubernatora təqdim etdi, məktəb açılması üçün razılıq əldə edildi.

Məktəbin təşkilində, binanın, dərs vəsaitinin, müəllimlərin dərslərində böyük xidmətləri olmuşdur.

Öz övladları ilə birlikdə, yaxın qohumların da övladlarının oxumasına köməklik edilmişdir.

                       ÇİNGİZ İLDİRİM OĞLU SULTANOV

“Çingiz İldırım bəşər deyil, oddur, alovdur, ildırımdır”

Maksim Qorki

Çingiz İldırım Zəngəzurun Qubadlı bölgəsində doğulmuşdur (1890-cı il). Atası İldırım bəy dünya malında gözü olmayan, idraklı, insaflı, həm də ayıq düşüncəli, arif bir kişi olmuşdur. İldırım bəyin üç oğlu var idi və onları oxutmaq istəyirdi. İlk təhsilinin doğulduğu Qubadlı bölgəsində Çingiz 1898-1905-ci büdcə Şuşa m.də, 1906-09-cu büdcə Vladiqafqazda orta məktəbdə oxuyur. 1916-cı ildə Petroqrad Politexnik İnstitutunun dağ-mədən şöbəsini bitirib mühəndis-metallurq diplomu alır. 1917-ci ilin axırınacan Petroqraddakı “Ayvar” zavodunda mühəndis işləyir. Və elə bu şəhər də onu inqilaba sarı sürükləyir, fevral burjua inqilabı çar hökümətini devirir və bu cavan oğlan da istər-istəməz dönüb “yeni dünyanın adamı” olur.

1918-20-ci partiya daşnaklarının (başçı general Andronik Ozanyan, Dro, Njde və s.) Dağlıq Qarabağı Ermənistana birləşdirmə səylərinə qarşı Çingiz İldırım Laçın, Qubadlı bölgəsində xeyli iş aparır. O, bu ərəfədə dəfələrlə Qubadlıda, Əliyanlıda, Kürdhacıda, Məzməzədə və s. kəndlərdə olur, təşkilatlanma işləri aparır. Sarıyataqlı artilleriyaçı meri İsmayıl Abışovun generalı Xosrov bəy Sultanov ilə Şuşaya çağırılıb ermənilərə qarşı cəbhəyə komandir təyin edilməsi də Ç.İldirim layihələri həyata keçirilir. Elin dərdini çəkəcək insanlara başa salır ki, Andronikin başçılıq edən işçi qrupları Gorusda, Xinzirəkdə, İrsəvənnikdə, Dığda, Gərəvincdə və başqa kəndlərdə yerləşiblər. Və istənilən vaxtda ermənilər Qubadlıya, Laçına hücuma keçə bildi. Ç.İldirim deyirmiş ki, bu sözü cavabdeh deyirəm ki, əsas bilin ki, hücum gözləyirik, bunu bizə erməni agentlərimiz xəbər verir. Bəli, sonralar oxuyub öyrənirik ki, həqiqətən, Ç.İldırımın, Xosrov bəyin Ermənistanda (Gorusda) ermənilərdən agentləri varmış. Bunu 1919-cu ilin yanvar-mart aylarında Şuşa Quberniyasından Mərkəzə göndərilən teleqramlar da bir daha verilmir.

Çingiz İldırım (1920) Azərbaycan Müdafiə Naziri, Azərbaycan Hərbi Dəniz Donanması komandiri, Əli Xalq Təsərrüfatı ilə birlikdə və Dövlət Planına əsas qurğuların yaradılmasında işlədilib. Respublika Xalq Komissarları Sovetinin və MİK-in ərzaq vergisi üzrə fövqəladə vəziyyətinə, Naxçıvanda və Qubadlıda partiya-sovet işləri üzrə məsul təhkimlər, texniki Sindikatlar Azərbaycan Bürosunun rəhbəri, Əli Xalq Təsərrüfatı Şurasına rəhbərlik edən, Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Hərbi Avtomobil Nəqliyyatı Komissarları, Azərbaycan Hava Nəqliyyatı Müdirləri, Azərbaycan Hava Nəqliyyatı Müəssisələri, Azərbaycan Müəssisələri İdarəsi, təşkilatı, Azərbaycan və Zaqafqaziya MİK-lərinin daimi və qanuni s. vəzifələrdə işlənmişdir

Kremldə 1933-cü ildə Azərbaycan KPMK-ya I qatib vəzifəsini tutacaq müştərinin müzakirəsi zaman, əlbəttə, Kreml Çingizin nəzarətindən yan keçə bilməzdi. Ç.İldırım və M.Bağırov Kremlə dəvət edilir, lakin Orconikidze, Beriya, Stalin müdafiələri Çingizin üstündən qara çəkilir. Ölkədə 1936-1938-ci dövlət repressiya dövründən başlayaraq Rusiyada yaşayan, işləyən Ç.İldırım həbs edilir, atası çar hökuməti zamanında varlı olması səbəbi ilə güllələnir.

Çingiz İldırım dövrünün qabaqcıl ziyalısı olmuşdur. Ziyalılıq yalnız təhsillə formalaşdırılmır, millətin, vətənin ağır zamanında ayağa qalxmaq, fəaliyyət göstərməsi nəsildən gələn vətəninə sevgi xüsusiyyətlərindəndir ki, Çingiz İldırım da bu ənənəni layiqincə yerinə yetirdi, bütün ömrünü vətənin müdafiəsinə həsr etdi.

Bəzi mənbələrdən oxuyuram ki, Çingiz İldırım bolşeviklərə qoşulub, onların ideyaları yaranıb. Bu düzdür ki, onun təhsil aldığı, işlədiyi yer bu şəraitə zəmin yaradıb. Ancaq onun-fəaliyyətində izlədikcə bir bəy kimi həyat yanında zəhmətkeşlərin olması, o dövrün ən erməni vandalizmi, daşnakları ilə ciddi mübarizə aparılıb. Bunun səbəbi idi ki, onların qurduqları kimi xalq qırıqları güllələnmişdir.

                                          CABBAR İLDİRİM

Çingiz İldırımın qardaşı Cabbar İldırım respublikamızın ilk ali təhsilli səhiyyə işçilərindən biri olmuşdur. 1920-ci illərin əvvəllərində respublika Səhiyyə Nazirinin köməkçisi olmuş, sonralar da bir sıra məsul vəzifələrdə işləmişdir.

                           ŞAMİL İLDİRİM

Şamil bə atasının vaxtsız vəfatı ilə təhsilini davam etdirə bilməyib.  

                CAHANGİR İLDİRİMZADƏ

Şamil bəyin oğlu, Çingiz İldırımın qardaşı oğlu Cahangir Şamil oğlu İldırımzadə 12 sentyabr 1929-cu ildə anadan olmuş, 1954-cü ildə MV Lomonosov adına Moskva Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini bitirmişdir. Cahangir müəllim bir sıra məsul vəzifələrdə çalışır, iqtisadi siyasət “Azərnəşr”in redaktoru, MK-da Mətbuat və radio-televiziya bölmələrinin təbliğat-təşviqatını gücləndirmək, Sovetində şöbə müdiri, Azərbaycan Dövlət Mətbuat konfransı olmuşdur. C.İdırımzadə 1981-ci ildə Respublika idarə kabineti yanında mətbuatda və digər informasiya vasitələrində dövlət sirrlərinin mühafizəsi ilə məşğul olan idarənin rəhbəri olmuşdur. O, IX və X çağırış Respublika Ali Sovetinin deputatı seçilmiş, “Əməkdar Mədəniyyət İşçisi”, “Qırmızı Əmək Bayrağı” ordenləri və “Fədakar Əməyə Görə” medalı ilə təltif edilmişdir.

                     OULAM HƏMİD OĞLU SULTANOV

Qulam Həmid oğlu Sultanov 1901-ci ildə keçmiş Zəngəzur qəzasının Danzaver kəndində, varlı sahibkar ailəsində anadan olmuşdur. Danzaverlilər Qubadlının Bəxtiyarlı kəndindən getmə idilər. Qulam Sultanovun nəsilləri Qubadlının Bəxtiyarlı kəndinin yaxınlığındakı Danzaver kəndini ziyarət ora köçmüşlər. Qulam Sultanov da İsmayıl Sultanovun nəslindəndir. Nəzər Heydərov “Zəngəzur dağlarında” kitabında yazır: ”Danzaver, Mac, Ağbulaq, Qurdqalağı, Şamsız, Ağvanlı kəndlərinin vaxtilə Qubadlıdan köçüb. Danzaverli Sultanovların Qafan mis mədəniyyətində payları olub”.

Qulam ilk təhsilini Qubadlı məktəbdə almışdır. Məktəbin bir çox müəllimləri qadağalara baxmayaraq, dövlətçilikdə monarxiyadan daha üstün olan respublika dövlət üsul-idarəçiliyindən söhbət açar, yeniyetmələri Xarkov, Kiyev, Odessa, Peterburq, Moskvada və digər imperiyanın şəhərlərində təhsillərini davam etdirməyi məsləhət bildilər. Qulamın da hələ aşağı siniflərdə oxuyandan Avropada təhsilini davam etdirmək həvəsi yaranır. O, Şuşadakı məktəbi əla qiymətlərlə bitirib təhsilini Peterburqda davam etdirir. Qulam Sultanov təhsilini başa vurub Bakıya qayıdır. Bu işə əlavə olaraq Moskvanın İqtisadiyyat İnstitutunu da bitirir. Sultanov XX əsrin 20-ci illərində Bakının partiya-sovet orqanlarında, sovet ordu hissələrində işləyir. Azərbaycan KP MK-nin I katibi olarkən SMKirov Q.Sultanovu mahir natiq adlandırmaqla, onu da əlavə edib ki, Azərbaycanda Q.Sultanov kimi rus dilində səlis danışan ikinci bir şəxs yoxdur.

Q.Sultanov 1930-cu ilin büdcəsində Bakı kino-foto sənayesi idarəsinin rəhbəri olmuş, 30-illərdə lentə alınmış “Kəndlilər”, “Sevil”, “Bakılılar” filmləri onun idarə heyətinə cəlb edilmişdir. Qulam müəllim həm də nurlu ziyalı, yaradıcı şəxs idi. Ruhulla Axundovla çox yaxın dost və yaradıcılıq fəaliyyəti ilə məşğul olmuş, K.Markısın “Kapital” əsərini hər ikisi birlikdə tərcümə etmişlər.

MC Bağırov Qulam Sultanovu şəxsən özü güllələdi. 1956- cı ildə məhkəmə prosesində Qulam Sultanovu və Məmməd Cuvarlinskini şəxsən güllələdiyini özü də etiraf etdi.

Abbas Ağalarbəy oğlu Sultanov

Abbas Ağalarbəy oğlu Sultanov 1885-ci ildə Qubadlı kəndində, bəy ailəsində anadan olmuş, 1915-ci ildə Qori seminariyasını bitirmişdir. Həmin ildə Kiyev Universitetinin tibb fakültəsinə daxil olmuş, 1917-ci ildə fəal inqilabi fəaliyyətinə görə universitetdən qovulmuşdur. 1917-ci ildən partiya üzvü olmuş, sonradan Qubadlıya qayıdan Abbas bəy Zəngəzurda inqilabi iş aparmışdır.

Azərbaycan Sovet hakimiyyətinin qələbəsindən sonra Zəngəzurda İnqilab Komitəsinin sədr müavini, Nəzər Heydərovdan sonra Qubadlı qəza Partiya Komitəsinin birinci katibi, Azərbaycan SSR Xalq Daxili İşlər Komissarlığında şöbə müdiri, Qaradonlu Rayon Partiya Komitəsində katib, Baş Siyasi Maarif İdarəsinin sədri, 1932-1937-ci illərdə Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Pambıqçılıq İnstitutunun direktoru işləmişdir (Gəncə).

1937-ci ildə M.Bağırovun qərarı ilə həbs edilərək güllələnmişdir.

Bağırov Qubadlıdakı söhbəti unuda bilməzdi, o, Əliyanlı Nəriman bəy Mehdiyevi həbs edib güllələmək üçün Şuşa həbsxanasına göndərmək istəyəndə Abbas Sultanov etiraz edərək demişdi ki, biz Nəriman bəyi işlə təmin edib bütün əliyanlı qaçqınlarında hökümətə inam yaratmaqla onu üzə çıxarmaq istəyirik. M.Bağırov bu vaxt demişdi ki, sən raykom katibi olduğun halda, bandit başçısını müdafiə edirsən. Səni bu vəzifədə saxlamaq olmaz.

                         CƏLİL BƏY SULTANOV

 Cəlil bəy Sultanov Hacılı  kəndindən olub,  ixtisasca  aqranom olmuş. 

   Azərbaycan  Xalq Cumhuriyyət  dövründə  Zəngəzur qəzasından parlamentin  üzvü  seçilmişdir.

Cəlil bəy Sultanov  parlamentin üzvü olaraq xalqın müdafiəsinə qalxmış, erməni daşnaqlarına qarşı mübarizə edərək, teleqramlar vuraraq yerlərdəki vəziyəti xəbər verərək, kömək edilməsin tələb edərmiş.

                             YUSİF BƏY SULTANOV

1860- cı ildə şuşa qəzasının  zəngəzur sahəsinin püsyan nahiyəsinin bəxtiyarlı kəndində anadan olmuşdur.

Yusif bəy Sultanov 1918- 1920 –ci illərdə Şamaxı  qəzasının  Mədrəsə sahəsinin pristavı olub.

YUSİF BƏY Sultanovun zəhmi, zabitəsi sayəsində türk-  müsalman qırğınının qarşısını alıb.  Bu sahədə böyük xidmətləri olmuşdur.

Yusif  bəy 1899 –cu ildə kollec  qeydiyatçısı,  titulyar  müşavir çinlərinə layiq görülmüşdü. O, lll Aleksandır,  lV dərəcəli Şire- Xurşid  ordenləri ilə təltif olunmuşdur. 1905- ci il rus- yapon müharibəsində  iştirak etmiş, medal almışdır.

Yusif bəy  Qafur ağa  Səmədovun qızı,  Fətəli xanın  nəvəsi  ilə  ailə qurmuşdur.

Bahadur  bəy adlı oğlu,  Gövhər, Şeyda,  Rübabə  xanım adlı  qızları  var idi.

                  SULTAN  SULTANOV 

Sultan Qəhrəman oğlu Sultanov 1870-ci illərdə bəy ailəsində dünyaya gəlmişdir. Atası Qəhrəman bəy (O, tanınmış dövlət xadimi Çingiz İldırımın atası İldırım bəyin qardaşıdır) özünə məxsus torpaq sahəsi, sürüləri, ilxısı varmış. Sultan bəy özü çox zəhmətkeş, dövrünün çox məlumatlı şəxsi idi. O, ərəb, fars və rus dillərində səlis danışır, ədəbiyyatımızı, tariximizi dərindən bilirdi. Elə ona görə də məntiqli, duzlu-məzəli söhbətlərini dinləyən, ona qulaq asmaqdan yorulmazdı.

Başqa bəylər kimi, sovet rejimi dövründə onun da mülkü əlindən çıxmışdır. O, sovet qanunlarına tabe olmuş, müxtəlif sahələrdə çalışmışdır. O, buna məcbur idi, həm öz ailəsi, həmdə erkən rəhmətə getmiş kürəkəni Əli bəy və bacısı Tovuz xanımın kiçik yaşlı dörd övladı da onun himayəsində idi. Uzun illər məsul vəzifələrdə işləyən Xasay Əli oğlu Şahmuradov Sultan bəyin bacısı oğludur. Xasay Şahmuradovun qızı Mahirə xanım Əliyeva Qubadlı rayonundan ilk qadın elmlər doktoru, professordur.

Sultan Sultanov keçən əsrin 20-ci illərində uzun müddət rayonda “Komxoz”un müdiri işləmişdir. İşlədiyi müddətdə tabeçiliyində olanlara atalıq qayğısı göstərir, rayonun abadlaşması üçün maksimum işlər görür, rayon qəsəbəsində, kəndlərdə məktəblər, yaşayış binaları, inzibatı binalar, eləcə də iaşə binaları, Həkəri və Bərgüşad çaylarının üstündən körpülər tikdirmişdir. Raykomun, prokurorluğun, kombinatın köhnə binaları, Qubadlı qəsəbəsindəki Muradxanlı, Alaqurşağdakı məktəb binaları onun vaxtında istifadəyə verilmiş, Qubadlı qəsəbəsinə Xələc kəndindən gələn dəmir su borusu da onun təşəbbüsü ilə çəkilmişdir.

Sultan bəyin həyat yoldaşı Gülüm xanım Əhməd bəyin qızıdır. Xudayar xanın oğlu Əhməd bəy Zəngəzurda, Qarabağda var-dövlətinə görə seçilirdi. Əhməd bəyin bacısı Minə xanım böyük filosofumuz Həsi Abdullayevin anasıdır. Qubadlıda olan polis şöbəsinin köhnə binası Gülüm xanımın dayısı İsgəndər bəyə məxsus idi.

Sultan bəy 14 noyabr 1975-ci ildə vəfat etmişdir.

TOFİQ SULTANOV

Tofiq Sultanov Danzaverli Sultanovların nəslindən olub, məlum səbəblərdən Beyləqan (vaxtı ilə Jdanov deyilən) rayona köçmüşlər.

Tofiq müəllim savadlı, bacaraqlı insan kimi həm Mildə, həm də nazirlik sistemində bacarıqlı kadr kimi tanınmışdır.

ƏNVƏR HƏSƏNOV- SULTANOV

Ənvər müəllim 60-cı ilin Novlu məktəbində müəllim, sonra Göyərcik kənd 8 illik məktəbdə drektor işləyib. Qubadlıda Ənənəvi müəllimin intellektindən, mədəniyyətindən və səxavətindən danışardılar.

Ənvər müəllim danzaverli sultanovların nəslindəndir. Elə ailəsi da Sultanov olub.

Oülam Sultanovun “Xalq düşməni” çıxmasından sonra M. Bağırovun Qubadlı- Zəngəzurun sultanlarına qənimindən sonra yerli hökumətin təkidilə ailələrinin dəyişib.

                                                          ***

Hələ talelərindən çox da xəbərimiz olmayan, bəlkə də həyatlarını xalqının rifahına, vandalizminin məhvinə sərf edən nə qədər soydaşlarımız olub. Tarixi varaqlamaq, olanları yazmaq, unutmamağa qoymamaq hər kəsin insanlıq borcu olmalıdır.

Bu baxımdan Hacı Nərmanoğluya bu axtarışları üçün təşəkkür edirəm. 

         “Mərkəzi Zəngəzurun Ermənistana birləşdirilməsi partiyası ilə bağlı qərar verilmişdir və bu qərarın icrasına mane olan hər bir ölkədən çıxarılır.

“ Ermənistan KP MK- nin rəhbəri sizdən xahiş edir ki, təcili olaraq Zəəzur mahalının təcili olaraq alınmasın Qubadlı qəzasından əksinqlabçılar geri çağırılsın:

1) Xudabaxış bəy Sultanov (İnqlab nəzarət komissiyasının axtarışı), 2) Aslan bəy Sultanov (qəza milis idarəsinin müdiri), 3) Beh bəy Sultanov (komissyasının müdafiəsi) , 4) İsrafil bəy Sultanov ( baş milis işçisi, yəni qəza milis idarəsinin cinayət işləri), 5) komissiyanın cinayət işi (inqlab)

       ( Hacı Nərmanoğlu “ Zəngəzur” 2018 )

P,S,

Göründüyü kimi Sultanovlar nəsli böyük bir dövrə qarşı mübarizə, geniş bir şəcərəyə çatır.

Çox istəyirəm doğma Qubadlılar eşidib-bildikləri insanlar haqqında məlumat versinlər. Eyni zamanda Sultan nəslinə məxsus olanlar haqqında məlumat versinlər, tanıdıqları insanlar haqqında məlumat versinlər.

Bədəlova Tahirə, 19.09. 21

https://www.facebook.com/profile.php?id=100003498253654