"Zəngəzur” Cəmiyyətləri İctimai Birliyi təbrik edir: Qulu Məhərrəmli - 70

Hörmətli Qulu müəllim,

Siz Azərbaycanın ən nüfuzu jurnalistlərindən biri, televiziya tənqidçisi, publisist, filologiya elmləri doktoru, BDU-nun professoru, AZLEKS elektron lüğətlər toplusunun baş redaktoru, "Jurnalistikanın inkişafına yardım" fondunun sədri,  əməkdar jurnalist olaraq, fəaliyyəti, şəxsiyyəti, alimliyi ilə özünə dərin hörmət qazandıran aydınlarımızdan birisiz.

Zəngilan rayonunda dünyaya göz açmış, orta təhsilini Şuşada, ali təhsilini Bakı Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsində almış, Az.TV-də müxbirlikdən baş redaktor, departament direktoru vəzifələrinə yüksəlmisiniz, teleaparıcı kimi peşəkarlığınız daim yaddaşlarda qalıb.

1991-ci ildən başlayaraq Bakı Dövlət Universitetində pedaqoji fəaliyyətinizlə, onlarla elmi, publisistik əsərləriniz, ssenarilərinizlə gənc jurnalist kadrların yetişməsinə, ölkəmizin elmi, mədəni irsinin zənginləşməsinə  mühüm töhfələr verməkdə davam edirsiniz.

“Zəngəzur” Cəmiyyətləri İctimai Birliyinin Ağsaqqallar Şurasının  üzvü kimi daim xeyirli məsləhətlərinizi alırıq.

Birliyimizin Ağsaqqallar Şurası və İdarə Heyəti adından yubileyiniz münasibətilə Sizi təbrik edir, bundan sonra da sağlam, uzun, xeyirli ömür arzulayırıq.

Hörmətlə,

Ağsaqqallar Şurasının sədri Tofiq Mehdiyev,

Sədr                          Hacı Nərimanoğlu

            02 noyabr 2024-cü il.

Türkiyə Böyük Millət Məclisinin 29 oktyabr (29 Ekim) 1923-cü ildə qəbul etdiyi qərarla dünyaya yeni bir dövlətin - Türkiyə Cümhuriyyətinin qurulduğu elan edildi, Qazi Mustafa Kamal Paşa Atatürk (1881, Selanik - 10 noyabr 1938) Cümhurbaşkanı seçildi. Ulu öndər Atatürk qurucusu olduğu Cümhuriyyətin onuncu il şənliyindəki məşhur nitqində bu günü türk xalqının ən əziz, ən böyük milli bayramı olaraq dəyərləndirmişdi. Müasir Türkiyə Atatürk öndərliyində türk xalqının qəhrəmanlığının şah əsəridir.

...Osmanlı Dövləti 4 il sürən Birinci Dünya savaşında dünya gücləri tərəfindən tamamilə işğal, pay-püş edilmiş və bu acı məğlubiyyət Sevr Andlaşması ilə rəsmiləşdirilmiş, möhtəşəm bir imperiya acınacaqlı duruma düşmüşdü. Sultan hökuməti Mustafa Kamala ölüm cəzası kəsmişdi, o isə ölüm cəzasından qaçıb özünü milləti uğrunda ölümün içinə atmışdı. "Mən milli istəyimizin qarantiyası üçün tək yolun savaş, savaşdakı uğurun olduğunu deyirəm. Bütün gücümüzü, bütün qaynaqlarımızı, bütün varlığımızı Orduya verəcəyik. Gücümüzü dünyaya tanıtdıracağıq; yalnız ondan sonra milləti insan kimi yaşatmaq olacaq, deyirəm...Çağdaş bir cümhuriyyət qurmaq insanları insan kimi yaşatmaq, öz haqqını almaq deməkdir".

O, bu düşüncənin sahibi idi; 19 may 1919-cu ildə bir neçə zabit dostu ilə kiçik bir gəmidə Samsuna gələn Mustafa Kamal görüşdüyü insanlara soyuqqanlı sakitliklə, qətiyyətli inamla demişdi: "Gəldikləri kimi də gedəcəklər...Tək bir egemenlik var, o da milli egemenlikdir. Ölkəni, yenə ulusun öz gücü qurtaracaqdır".

Yurdun hər tərəfindən gələn xalq təmsilçiləri Ulu Türk Ruhunun bətnindən doğulan Mustafa Kamal Paşanın çağırışı ilə 23 aprel 1920-ci ildə Ankarada Böyük Millət Məclisinə toplandı, "Meclis Başkanı" seçilən Mustafa Kamal öndərliyində Türk Kurtuluş Savaşının başlandığı elan edildi. Tək Çanaqqala Zəfəri Türk və Müttəfiq Dövlətlərin ordusunun yarıyarıya olmaqla 500 mindən çox əsgərinin qanı bahasına başa gəldi. Həmin savaşda Komandan Mustafa Kamal hücuma keçən əsgərlərinə bu əmri vermişdi: " Mən sizə hücum əmri vermirəm, ölməyi əmr edirəm". Atatürk və Türk xalqı Qurtuluş savaşında möhtəşəm zəfər qazandı. Dünya ölüm-dirim savaşına qalxan türk qəhrəmanlığı qarşısında aciz qaldığını anladı, gördü. 24 iyul 1923-cü ildə İsveçrənin Lozan şəhərində Türkiyə Böyük Millət Məclisi təmsilçiləri ilə İngiltərə, Fransa, İtaliya, Yaponya, Yunanıstan, Rumıniya, Bolqarıstan, Portuqaliya, Belçika, SSCB və Yuqoslaviya təmsilçiləri "Lozan Barış Antlaşması" imzalandı, Türk millətinə təhqir olan "Sevr Antlaşması" qüvvədən düşdü.

...Mustafa Kamal Osmanlı ordusunda zabit olmuş, Balkanlardan Afrikaya qədər ən ağır savaşların önündə getmiş, 23 avqust - 13 sentyabr 1921-ci il Sakarya Meydan Müharibəsindəki şəxsi şücaəti, komandanlıq məharətindən sonra Qazi adı almış və marşallığa yüksəlmişdi. Cümhuriyyət Xalq Partiyasını qurmuş və ilk Başkanı olmuşdur. 1938-ci ildə vəfatına qədər 4 dəfə ardıcıl Cümhurbaşkanı olmuşdu.

Qazi Mustafa Kamal Paşa Atatürkün qurduğu Türkiyə Cümhuriyyəti bütün çətinliklərə, iç və dışarıdan gələn basqılara baxmayaraq dünya birliyində öz öncül yerini saxlayır, xüsusilə, modern silah istehsalı sahəsində qazandığı möhtəşəm uğurlarla nüfuzunu gücləndirir. Türkiyə indi dünya siyasətinin əks qütblərinin ortasında dayanan, ziddiyyət və əksliklərin baş-başa gəldiyi məkanda məğrurluğunu qoruyub saxlamağı bacaran, böyük güclərin planladığı siyasi-hərbi tuzakların içindən çıxmağı bacaran, dünya siyasətinə haqq, ədalət, siyasi əxlaq nümunəsini gətirən söz sahibi dövlətə çevrilib.

Cümhuriyyət bayramın, 101 yaşın mübarək, Türkiyəm!                                                                                                                        

HACI NƏRİMANOĞLU ABDULLA, Xəzər Universitetinin Tarix və arxeologiya departamentinin müəllimi, tarix üzrə fəlsəfə doktoru

Milli Məclisin deputatı, tarix elmləri doktoru Vasif Qafarov 25 oktyabr "Qubadlı Şəhəri Günü" münasibətilə açıqlamasında demişdir: 

2020-ci il oktyabrın 25-də Müzəffər Ali Baş Komandan, Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu Qubadlı şəhərini 27 illik düşmən işğalından azad etdi. Azərbaycaın əzəmətli üçrəngli bayrağı 27 illik fasilədən sonra yenidən Qubadlı səmasında dalğalanmağa başladı. Qubadlının işğaldan azad edilməsi ölkəmizin ərazi bütövlüyünün bərpası yolunda mühüm addım olmaqla yanaşı, Vətən müharibəsinin gedişində əhəmiyyətli dönüş nöqtəsi oldu. Qubadlının işğaldan azad edilməsi Laçın istiqamətində irəliləyərək Qarabağdakı erməni hərbi birləşmələrinə yüklərin və canlı qüvvələrin daşındığı Laçın yolunun bağlanmasını təmin etmək istəyən Azərbaycan Ordusuna böyük üstünlük qazandırdı.

Prezident İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi, Qubadlının işğaldan azad edilməsi Azərbaycan xalqının qələbəsini yaxınlaşdıran tarixi hadisə idi. Qubadlının işğaldan azad edilməsi şanlı ordumuzun Laçın və Şuşa yürüşünün zəfərlə başa çatacağı barədə hər kəsdə bir daha əminlik yaratdı.

Prezident İlham Əliyevin tarixi qələbə günlərimizi əbədiləşdirmək məqsədi daşıyan 31 iyul 2023-cü il tarixli Sərəncamı ilə 25 oktyabr Qubadlı şəhəri günü kimi müəyyən edilib. Bununla tariximizə şanlı qələbəmizi əks etdirən daha bir möhtəşəm gün əlavə olunub.

1920-ci ildə Zəngəzurun qərb hissəsi bolşeviklər tərəfindən Ermənistana verildikdən sonra Qədim Zəngəzurun dilbər guşələrindən olan Qubadlı rayonu həmsərhəd bölgəyə çevrilib. Еrmənistanla 120 km sərhədə malik olan Qubadlı rayonu Birinci Qarabağ müharibəsi zamanı ermənilərin təcavüzkar hücumlarına məruz qalıb, dinc əhaliyə qarşı tеrror aktları törədilməsi sistеmli şəkildə davam еtdirilib. 1993-cü ilin avqustun 31-də Qubadlı rayonu ermənilər tərəfindən tamamilə işğal olunub. Qubadlının düşmən hücumlarından müdafiə edilməsində xalqımızın igid oğlu, Azərbaycan Respublikasının Milli Qəhrəmanı Əliyar Əliyev və onun döyüşçüləri tariximizdə həmişə qürurla xatırlayacağımız qəhrəmanlıq səhifələri yazıblar.

Qubadlının işğalı nəticəsində rayonun 30 min nəfərdən ibarət əhalisi məcburi köçkünə çevrildi, yaşayış məntəqələri dağıdıldı, bölgənin zəngin təbii sərvətləri isə Ermənistan tərəfindən amansızcasına talandı. İşğal dövründə Qubadlı rayonunun 94 yaşayış məntəqəsi, 7278 fərdi yaşayış evi, 64 inzibati bina, 148 sosial obyekti, 161 mədəniyyət obyekti, 7 məscid, 16 körpü, 1080 ədəd kənd təsərrüfatı obyekti və digər tikililər dağıdılıb və yararsız vəziyyətə salınıb. Rayon ərazisində Azərbaycan xalqına məxsus bütün maddi-mədəniyyət abidələri, məscidlər, ziyarətgahlar, qəbiristanlıqlar yer üzündən silinib, bölgənin erməniləşdirilməsinə cəhdlər göstərilib.

Bununla yanaşı, Ermənistan rayon ərazisini işğal altında saxladığı dövrdə işğal edilmiş ərazilərdə qanunsuz əhali məskunlaşdırılmasını müharibə cinayəti kimi təsbit edən beynəlxalq hüqüqi aktlara, o cümlədən Cenevrə konvensiyalarına məhəl qoymadan Qubadlının Xanlıq qəsəbəsində xaricdən köçürülmüş erməniləri yerləşdirib.

Azərbaycan Ordusunun sentyabrın 27-də Qarabağda başladığı uğurlu əks-hücum əməliyyatı nəticəsində noyabrın 9-dək Qubadlı şəhəri və rayonun 41 kəndi azad olunub. Qubadlı rayonunun işğaldan azad edilməsi uğrunda aparılan döyüş əməliyyatlarında şəxsi igidlik və şücaət göstərən Azərbaycan Respublikası Silahlı Qüvvələrinin 15209 hərbi qulluqçusu “Qubadlının azad olunmasına görə” medalı ilə təltif edilib.

Amansız, qəddar düşmənin tapdağından azad edilmiş Qubadlı bu gün öz tarixinin yeni və möhtəşəm günlərini yaşayır. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin birbaşa diqqət və qayğısı sayəsində rayon yenidən qurulur, onun gələcək inkişafının sağlam və möhkəm təməlləri atılır. İşğaldan azad olunmuş bütün ərazilərimizi, o cümlədən Qubadlını da cənnətə çevirəcəyimizi deyən Müzəffər Ali Baş Komandan rayonun keçmiş əzəmətini özünə qaytarması üçün həyata keçirilən tədbirləri bilavasitə diqqət mərkəzində saxlayır.

2020-ci il dekabrın 23-də Qubadlıda şanlı Azərbaycan bayrağını yüksəldən Müzəffər Ali Baş Komandan 2021-ci il 25 oktyabr tarixində rayona səfər edərək Xanlıq-Qubadlı yolunun təməlqoyma, “Qubadlı” yarımstansiyasının və Qubadlı rayonunda Dövlət Sərhəd Xidmətinin yeni hərbi hissə kompleksinin açılışında iştirak edib. Prezident həmin gün Qubadlı rayon ictimaiyyətinin nümayəndələri ilə görüşüb.

Rayonun inkişafını daima diqqət mərkəzində saxlayan Prezident İlham Əliyev 19 oktyabr 2022-ci il tarixində “Zabuxçay” və “Bərgüşadçay” su anbarlarının layihələri ilə tanış olub, “Azərişıq” ASC-nin 35 kilovoltluq yarımstansiyasının və Rəqəmsal İdarəetmə Mərkəzinin təməlqoyma mərasimində iştirak edib.

2023-cü il may ayının 4-də Prezident İlham Əliyevin iştirakı ilə Qubadlı şəhərində ilk yaşayış məhəlləsinin, inzibati binanın, 600 şagird yerlik tam orta məktəbin, 91 çarpayılıq Mərkəzi Xəstəxananın, Xanlıq, Mahruzlu və Zilanlı kəndlərinin təməlqoyma mərasimləri keçirilib.

2021-ci il oktyabrın 25-də Prezident İlham Əliyev tərəfindən imzalanan “Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonunda yerləşən Qubadlı şəhərinin Baş planının hazırlanması ilə bağlı tədbirlər haqqında” Sərəncam Qubadlı şəhərinin yenidən qurulmasını təmin edəcək mühüm sənəddir. 2022-ci ilə hazırlanmış Baş plana əsasən 20 il ərzində şəhər ərazisinin 505 hektara, əhali sayının isə 14 min nəfərə çatdırılması nəzərdə tutulur. Bundan başqa, işğal və zəfər tarixini əbədiləşdirmək, onu gələcək nəsillərə çatdırmaq məqsədi ilə Qubadlı İşğal və Zəfər muzeyləri kompleksinin də inşası nəzərdə tutulub.

Hazırda Qubadlı rayonunda mühüm infrastruktur layihələri uğurla həyata keçirilməkdədir. Qubadlının, o cümlədən Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonlarının sosial-iqtisadi inkişafında mühüm rol oynayacaq, rayonun Mah­mudlu, Xıdırlı, Müskanlı, Məlikəhmədli, Qudanlı, Davudlu, Eyvazlı kəndlərinin ərazisindən keçən Qubadlı-Eyvazlı avtomobil yolunun tikintisi bu layihələrdən biridir. Prezident İlham Əliyevin 2023-cü il 5 sentyabr tarixli “Yeni Qubadlı-Laçın avtomobil yolunun layihələndirilməsi və tikintisi ilə bağlı tədbirlər haqqında” Sərəncamına əsasən Xudafərin-Qubadlı-Laçın avtomobil yolunun 33-cü kilometrliyindən başlayan yeni Qubadlı-Laçın avtomobil yolunun layihələndirilməsi və tikintisinin həyata keçirilməsi nəzərdə tutulub. Bütün bu layihələrin həyata keçirilməsi yaxın zamanlarda Qubadlının sosial-iqtisadi inkişafını və rayon sakinlərinin öz doğma yurd yerlərinə qayıdışını təmin edəcəkdir.

Ölkə başçısının hərtərəfli diqqət və qayğısı altında aparılan bərpa-quruculuq işləri sayəsində yaxın vaxtlarda Qubadlı rayonu ölkəmizin cənnət guşələrindən birinə çevriləcək, “Gəyən” və “Yazı” düzləri yenə bol məhsulu ilə insanların üzünü güldürəcək, Vətən uğrunda canından keçmiş qəhrəmanlarımızın varisləri bu torpaqlarda xoşbəxt və məğrur yaşayacaqlar".

zengezur.com

Həsən bəy Zərdabi adına İzmir Ege Universitetində keçirilən yüksək səviyyəli simpoziumda iştirak etdiyimiz layiqli qəzetçi və tədqiqatçı, “Şərq” qəzeti başkanı Akif Aşırlı ilə birlikdə İzmirdən Manisa gəzintisinə gedərkən hansı sürprizlə qarşılaşacağımızı heç xəyalımıza da gətirməzdik. Təsadüfən rastımıza çıxan polisdən qədim tarixi meydanın yolunu soruşduq, Bakıdan gəldiyimizi bilən kimi bizə yaxınlıqdakı Azərbaycan evinin yolunu göstərdi, ora getməyimizi məsləhət bildi və heç izin soruşmadan telefon açıb “qarşılayın, qonaqlarınız gəlib” söylədi. Nə xoş təsadüf, bizi əsl qardaş doğmalığı ilə Manisa Azərbaycan Evi Başkanı Seyfettin Ayakyay və Manisa Azərbaycan Kültür və Dayanışma Dərnəyi Yönətim Kurulu Başkanı Yalçın Taşdemir qarşıladı. Azərbaycan, Türkiyə bayraqları ilə göz oxşayan otaqdan mərhum Qənirə Paşayevanın gülərüz baxışları ilə üz-üzə qaldıq,  xatirələrimiz bölüşdük, ondan sonra bura biz qonaq gəlmişdik. Çox maraqlı tarixi keçmişi olan "şahzadələr şəhəri"  Manisanın görməli yerlərini gəzdik.

İrəvan xanlarının nəslindən – Hüseynəli xanın qardaşı kötücəsi Seyfettin bəy Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə “Tərəqqi” medalı alıb, mərhum Heydər Əliyevlə görüşüb, Manisada onun adına park açıb, indi isə öz vəsaiti ilə (Xan soykökünə mənsubların məğrur ədası ilə: - kimsədən bir əmzik də almaram, özüm edəcəyəm-deyir) Şuşa adına gözəl bir abidənin özülünü qoydurub inşasına başlayıb, Vətən müharibəsində qələbədən sonra 43 Manisalı, İzmirli yazarın, QHT-STK fəallarının Şuşaya səfərini təşkil edib, feysbuk səhifəsində də Türkiyədən çox Azərbaycana yer ayırır. O, Heydər Əliyev heyranı, İlham Əliyev sevdalısıdır, Qarsdan üzübəri şəhər, kəndlərdə xeyli İrəvanlı qohumları yaşayır və onlar özlərini o torpaqların əsl sahibləri sayır, yaşı 80-ə yaxınlaşır, Qərbi Azərbaycan torpaqlarına  qayıdış günlərini inamla, həsrətlə gözləyir.

Arzularınız gerçək olsun, Seyfettin bəy, Yalçın bəy, sizlər Azərbaycanın Türkiyədə döyünən ürəklərisiz, var olun, tanışlıqdan çox məmnun qaldıq, yenidən görüşmək arzusu ilə,

Hacı Nərimanoğlu Abdulla

İzmirin Ege Universitetində Azərbaycan Milli Mətbuatının banisi, Rusiya türkləri içərisində ilk anadilli jurnalistikanın əsaslarını yaradan Həsən bəy Zərdabinin xatirəsinə həsr olunan Türk Dünyası Mətbuatı simpoziumu təşkil olunub.

Oktyabrın 15 - dən 19 -dək davam edən elmi toplantıya Türkiyə, Azərbaycan, Özbəkistan , Qazaxıstan, Qırğızıstan , Quzey Kıprıs və İrandan 110 mətbuat tarixçisi, bilim insanı, ədəbiyyatşünas qatılıb.
Simpoziumun təşkilatçısı Dos.Dr. Yılmaz Özkaya simpoziumun açılışında Həsən bəy Zərdabini Türk Dünyasının ilk peşəkar mətbuat xadimi, böyük maarifçi, əvəzolunmaz müəllim, fikir, düşünçə insanı adlandırıb. Y.Özkaya bildirib ki, Ege universitetinin ədəbiyyat fakültəsinin Türk Dünyasının modernləşmə hərəkatı ilə bağlı təşkil etdiyi ikinçi böyük elmi toplantının Həsən bəy Zərdabinin xaturəsinə həsr olunmasının önəmi böyükdür.
" Əkinçi " qəzeti RusiyaTürklərinin milli oyanışında, öznüdərk prosesində , qəzetçilik işinin qurulmasında, abnadilii jurnalistikanın formalaşmasında böyük rolu var. Həsən bəy ərəb qrafikalı hürufatı İstanbuldan satın alaraq Bakıya gətirəib, milli qəzetin əsasını qoyub. Bir qədər sonra bu maarifçilik işini Baxçasarayda İsmayıl bəy Qaspralı davam etdirib.

Türkiyənin tanınmış tarixçi alimləri, professor Yavuz Akpınar, professor Sema Barutcu, professor Hasan Krımlı, professor İbrahim Maraş Həsən bəy Zərdabi ilə başlanan və Krımda İsmayıl bəy Qaspralı ilə davam etdirilən türk mətbuatının keçdiyi müxtəlif mərhələlərdən, cədiçilik hərəkatından , Rusiya türklərinin modernləşməsində mətbuatın rolundan danışıb, mətbuatın indiki vəziyyəti təhlil olunub.
Sonra müxtəlif mövzular ətrafında alimlərin mühazirələri dinlənilib, müzakirələr aparılıb.

Azərbaycandan simpoziuma qatılan professor Qafar Caxmaqlı, Akif Aşırlı, Nazim Muradoğlu, Hacı Abdulla, Odər Əlizadə ,Təhminə Bədəlova, Hicran Əhmədova, Yeganə Babayeva və digər alimlər anadilli jurnalistikamızın təşəkkülü , mətbuat tariximizin örnək qəzet və dərgilərinin ideya- siyasi istiqamətləri , inkişaf və tənəzzül dövrləri, mətbuatın cəmiyyətin inkişafında medianın rolu barədə mühazirələr oxuyub, müzakirələrdə aktiv iştirak ediblər.

Oktyabrın 18- i və 19 - da elmi toplantı onlayın formatda davam etdirilib, simpoziumun işinə canlı qatıla bilməyən alimlərin məruzələri dinlənilib.

2024-cü il oktyabrın 15-19-da Türkiyənin Ege Universitetində Azərbaycan milli mətbuatının banisi Həsən bəy Zərdabinin xatirəsinə həsr edilmiş Türk Dünyasının Modernleşmesi II: Türk Dünyasında Mətbuat Simpoziumunda “Zəngəzur” Cəmiyyətləri Birliyinin sədri, Xəzər Universitetinin müəllimi tarix üzrə fəlsəfə doktoru Hacı Nərimanoğlu ortaq türk dili və əlifbası ideyasının tarixinə həsr olunmuş məruzə ilə çıxış edib, sertifikat alıb. Simpoziuma Türkiyədən 60, xarici ölkələrdən 110 alim qatılıb. 

Universitetin Mədəniyyət Mərkəzində Azərbaycan incəsənət ustalarının konserti olub, sərgilər açılıb.

H.Nərimanoğlu simpozium iştirakçıları ilə görüşlərdə Zəngəzurun tarixi, Zəngəzur dəhlizinin açılması ilə bağlı aparılan danışıqlar, ölkəmizin rəhbərliyinin bu məsələ ilə bağlı mövqeyi barədə sualları da cavablandırıb.

zengezur.com