Adam Mets - səyyah, şərqşünas: “Ermənilər ağlar arasında ən pis kölədir. Zərif bir bədənə sahibdirlər, amma çirkin ayaqları var, onlarda nə utanmaq, nə də vicdan yoxdur, onların arasında oğurluq çox yayılıb, kobud bir xarakterə və dilə sahibdirlər. Bir erməni köləsini, hətta bir saatlıq olsa da, işsiz qoysanız, təbiəti dərhal bu qulu pis işlərə cəlb edəcəkdir. Onlar şərəfsizdirlər, yalnız dəyənək və qorxu altında yaxşı işləyirlər”.
Turana qılıncdan daha kəskin, ulu qüvvət,
Yalnız mədəniyyət, mədəniyyət, mədəniyyət! Hüseyn Cavid
1752-ci ildə Pənahəli xanın özünə yay iqamətgahı kimi tikdirdiyi Şuşa qalasının başının bəlalar çəkəcəyini, həm də bir zamanlar dövlətin maarif, mədəniyyət mərkəzinə çevriləcəyini xəyalına da gətirməzdi.
Tümen, Surqut, Megion kəndi. 21 mart 1961-ci il.
Bu 5 sözlük teleqramın müəllifi 26 yaşlı azərbaycanlı geoloq Fərman Salmanov idi.
F.Salmanov o günü belə xatırlayırdı: “Əməlli-başlı səs-küy qopdu. Mənim sevimli Novruz bayramımda ilk quyudan neft fontan vurdu. Mən sevincimdən atılıb-düşərək “Biz qalib gəldik!” - deyə, bağırırdım.”
Erməni xislətinin mahiyyətini açan dünya tanınmışları arasında xeyli gürcü də var. Bu şəxsiyyətlər ermənilərlə qonşuluq, tanışlıq, yaxın ünsiyyət zamanı şahid olduqlarını qələmə alaraq gələcək nəsillərə ötürmüşlər. Sənədli istinadlara söykənən bu fikirlərdən bəzilərini təqdim edirik.
Azərbaycan dövlət arxivində Andranik, Dro, Njde və başqalarının başçılıq etdiyi erməni silahlı dəstələri tərəfindən 1918-1920-ci illərdə Zəngəzur bölgəsində azərbaycanlılara qarşı törədilmiş qırğınlara dair Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının çoxsaylı sənədləri var. Qeyd olunur ki, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Böyük Britaniyanın Qafqazdakı Silahlı Qüvvələrinin komandanından mülki azərbaycanlıların kütləvi şəkildə qətlə yetirilməsinə son qoymaq üçün tədbir görməyi xahiş edib. Fövqəladə İstintaq Komissiyasının çıxardığı nəticəyə görə, bu müddət ərzində Zəngəzur rayonunda 10 mindən çox azərbaycanlı mülki şəxs qətlə yetirilib, 115 azərbaycanlı kəndi yerlə-yeksan edilib.
Hər il 24 aprel ərəfəsində ermənilərin vay-şivəni dünyanı bürüyür, lobbi təşkilatları fəallığını (həyasızlığını) artırır, xüsusən ABŞ prezidentinin dilindən “erməni soyqırımı” ifadəsini qoparmaq üçün dəridən-qabıqdan çıxırlar. Amerikanın çox sayda tanınmış siyasətçi, hüquqşünas, tarixçi, hərbçilərinin indiyədək apardığı tədqiqat və araşdırmalarında ermənilərin bu iddialarının nə qədər sərsəm, uydurma, əsassız olduğu bir daha açıq görünür.
